รวบรวมศัพท์ที่ใช้บ่อยในการทำงานออกแบบ และ เจอในหนังสือหรือบทความทางสถาปัตยกรรม มาดู 50 คำแรกกันก่อนเลยค่ะ แล้วคราวหน้าจะรวมภาคต่อไป!
ในตอนนี้จะรวมคำเบื้องต้นที่ใช้ในกระบวนการออกแบบ (Design) และ องค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม (Element)
Design
กลุ่มคำชุดแรกคือเรื่องของการออกแบบ ที่ใช้ในการสนทนาเป็นประจำค่ะ หรือบางคำก็เป็นคำพื้นฐานที่เจอในหนังสือคลาสสิค หรือเป็นความรู้เบื้องต้นที่ควรรู้ จึงเป็นศัพท์ชุดแรกที่ไม่ควรพลาดค่ะ
Charette |
การประชุมที่ร่วมกันแสดงความคิดเห็น และหาทางออกเพื่อแก้ปัญหาทางการออกแบบ หรือค้นหาแนวทางเพื่อตอบโจทย์ของการประชุม แตกต่างจากการรีวิว เพราะเป็นเหมือน Work session ที่่ร่วมกันระดมความคิด |
Sustainability |
ความยั่งยืน |
Ergonomic |
เพื่อความสบายต่อการใช้งาน และลดความเสี่ยงในเรื่องการบาดเจ็บ (ใช้บ่อยในเรื่องของการออกแบบพื้นที่ทำงาน) |
Genius loci |
ลักษณะเฉพาะของพื้นที่ที่สร้างบรรยากาศของสถานที่นั้น จิตวิญญาณของสถานที่นั้นๆ |
Aesthetic |
ที่เกี่ยวกับ ความงาม (Aesthetics (n.) ความงาม) |
Vernacular |
ที่เกี่ยวกับท้องถิ่น พื้นถิ่น ชนบท วิถึชีวิตชาวบ้าน |
Modular |
การสร้างหน่วยหรือกลุ่มของรูปทรง เป็น Module / Unit ในการออกแบบก่อสร้าง |
Parametric Design |
การออกแบบที่ใช้ Algorithm หรือความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร และองค์ประกอบ ให้มาใช้เป็นตัวกำหนดการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างทางเรขาคณิตของสถาปัตยกรรมและงานออกแบบ |
Symmetry |
การสมมาตร ที่เกิดจากความสมดุลย์ขององค์ประกอบสองด้านของแกนกลาง (Axis) ทั้งด้านซ้าย และ ขวา |
Truncated |
รูปทรงแหลมที่โดนตัดยอดหรือมุมออกไป |
Arbitrary |
ความไม่ชัดเจน ไม่สามารถอธิบายเป็นคำพูดได้ชัดเจน ไม่มีเหตุผลชัดเจน |
Curvilinear |
ที่เป็น หรือ ประกอบด้วยเส้นโค้งเว้า |
Rectilinear |
ที่เป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า |
Walkability |
ความสามารถในการเดินถึง |
Verticality |
ความเป็นเส้นตั้ง |
Fabric |
ชั้น, ลำดับขั้นที่ซ้อนกัน, ส่วน (ใช้เหมือน Layer) |
Metaphor |
การเปรียบเทียบ (ในเชิงสัญลักษณ์) |
Dimension |
มิติ หรือ ขนาด |
Biomimicry |
ที่ได้แรงบันดาลใจมาจากธรรมชาติ ทั้งในเรื่องระบบ รูปทรง และองค์ประกอบการจัดวาง โดยเอาแรงบันดาลใจเหล่านั้นมาช่วยในการออกแบบ แก้ปัญหา |
Celebrate |
การเน้นย้ำ และแสดงการมีอยู่ของสิ่งๆหนึ่ง (นัยยะคล้ายกับคำว่า ฉลอง แต่ในด้านการออกแบบจะปรับไปนิดหน่อย ไม่ได้แปลว่า สังสรรค์ แต่ออกไปในทางว่า ยินดีกับสิ่งๆนี้ มากกว่า) |
Dynamic |
พลวัต, ที่มีการเคลื่อนไหว, ไม่หยุดนิ่ง |
Language |
ภาษา (ลักษณะเฉพาะทางการสื่อสาร) |
Context |
บริบท (ปัจจัยภายนอก สิ่งแวดล้อมรอบข้าง ที่มีผลต่อพื้นที่ออกแบบ) |
Gesture |
ลักษณะเส้นสาย |
Hierarchy |
ลำดับขั้นขององค์ประกอบที่ช่วยแสดง ไล่ระดับความสำคัญ อย่างเป็นระบบ |
Scale |
ขนาด |
Formal |
ทางการ |
Informal |
ไม่ทางการ สบายๆ |
Colonnade |
ช่องทางเดินที่ขนาบไปด้วยองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมทั้งสองข้างเป็นระยะทางยาว เช่น โถงที่มีเสาเรียงราย หรือ ทางเดินที่มี ต้นไม้ขนาบสองข้าง |
Iconic |
ที่เป็นสัญลักษณ์ |
Introvert |
การมองกลับเข้ามาข้างใน, focus กับสิ่งภายใน |
Extrovert |
การมองออกไปข้างนอกตัว, focus กับสิ่งนอกตัว |
Sequence |
ที่เป็นขั้นตอน เรียงต่อกันตามลำดับ |
Iteration |
การปรับแก้งานออกแบบ (ใช้คำว่า Revision ก็ได้) |
Juxtaposition |
การจับคู่ขององค์ประกอบสองอย่างเข้าด้วยกัน ในเชิงเปรียบเทียบ ว่าเหมือน คล้าย หรือ แตกต่าง แต่นำเสนอสองสิ่งนี้เคียงกัน เป็นคู่ |
Contemporary |
ร่วมสมัย |
Element
องค์ประกอบที่มีในงานสถาปัตยกรรม และขั้นตอนการออกแบบค่ะ คำเหล่านี้คงคุ้นกันอยู่แล้ว ถ้าไม่คุ้นก็จะได้รู้ให้หมดเลย เพราะใช้บ่อยมากค่ะ
Facade |
รูปด้านของอาคาร พื้นผิวเปลือกนอกของอาคาร |
Massing |
การรวมตัวของรูปทรง หลายชิ่น เพื่อให้เกิดรูปทรงใหม่ขึ้น |
Diagrammatic |
การแสดงแนวความคิด และ ความสัมพันธ์ขององค์ประกอบโดยการใช้ภาพร่าง เส้นสายโครงสร้างใหญ่ๆ ในการอธิบาย |
Nodes |
จุดรวมกิจกรรมหลัก ที่ที่มีการรวมตัวของสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างหนาแน่น |
Grain |
ความละเอียดของผิวสัมผัส texture มองว่า grain หยาบ หรือ ละเอียด |
Medium |
สื่อกลางในการนำเสนอ |
Elevation |
รูปด้านของอาคาร หรือ ระดับความสูง |
Concept |
แนวความคิด |
Space |
ที่ว่าง |
Cantilever |
ส่วนของอาคารที่ยื่นออกมา จากโครงสร้างหลัก |
Parti |
การรวม Big Idea ในงานออกแบบ ออกมาเป็น Diagram |
Fenestration |
การออกแบบ จัดวาง สร้างสัดส่วนของช่องเปิดของอาคาร |
Program |
รายการใช้งานพื้นที่ โปรแกรม กิจกรรม |
Skin |
เปลือกนอก ผนังอาคารที่ไม่ได้รับน้ำหนัก |
Building Envelope |
ส่วนโอบล้อมอาคาร |
Typology |
ลักษณะเฉพาะที่สร้างรูปแบบพิเศษ สร้างชนิด (เช่น แม่แบบของการออกแบบองค์ประกอบต่างๆ เช่น Street Typology คือ ลักษณะรูปแบบของถนน หรือ Wall Typology คือ ลักษณะรูปแบบของกำแพง) |
วันนี้สรุปคำศัพท์มาให้เบื้องต้นก่อน 50 คำ ในด้าน Design, Element รอบหน้าจะเอาหัวข้ออื่นที่มีประโยชน์มาเล่านะคะ
ถ้าไม่เข้าใจคำไหน เป็นพิเศษ หรือ จอมแปลว่าแล้วยังไม่เคลียร์ จอมแนะนำว่าลองเปิดหาคำแปลเป็นภาษาอังกฤษดูประกอบด้วยค่ะ เพราะแปลจาก อังกฤษ-อังกฤษ จะได้เรียน และเข้าใจความหมายได้ครอบคลุมกว่า มาแปลเป็นไทยค่ะ แต่ว่าวันนี้แปลเป็นไทยให้ก่อน เพราะคิดว่าส่วนใหญ่น่าจะอยากได้ข้อมูลประมาณนี้ เพราะอาจจะใช้สะดวกกว่าค่ะ