“สถาปัตย์ กับ ภูมิสถาปัตย์ ต่างกันยังไง?” มีน้องถามคำถามนี้มาหลายคน จอมเลยคิดว่าเอามาแบ่งปันกันเป็นบทความเลยดีกว่า

Q

คำถาม จากน้องคนหนึ่ง :

พี่จอมช่วยอธิบาย ความแตกต่างระหว่างภูมิสถาปัตย์ กับ สถาปัตย์ ให้หน่อยได้ไหมคะ ในเรื่องลักษณะการทำงาน เนื้อหาในตอนเรียน จบมาแล้วสามารถทำงานในลักษณะไหนได้บ้าง ไม่สามารถทำอะไรได้บ้าง อยากรู้ความแตกต่างของสองสาขานี้ค่ะ ขอบคุณคุณล่วงหน้านะคะ

A

ตอบ :

อยากให้ลองนึกภาพแบบนี้นะคะ สถาปนิกออกแบบจัดการพื้นที่ทางตั้ง อาคารมีหลายๆชั้น ต่อๆขึ้นไป ในขณะที่ภูมิสถาปนิกจะทำหน้าที่ออกแบบจัดการพื้นที่ทางนอน คือ นอกอาคารรอบอาคาร หรือผังโครงการใหญ่ๆ พื้นที่สิ่งแวดล้อมที่เพดานของเราคือฟ้า คือต้นไม้ นั่นคืองานภูมิสถาปัตยกรรมค่ะ

ลักษณะการทำงาน

มีหลายโครงการที่ต้องจ้างทั้งสองสาขา ในขอบเขตงานที่ต่างกันอย่างสมมติจะจ้างออกแบบวางผัง Zoning ของโครงการ mixed-use หรือ โครงการรีสอร์ท ภูมิสถาปนิกจะมีหน้าที่หลักในการสร้างแนวคิดในการวางผัง ว่าโซนไหนควรจะเป็นอะไรในขณะที่สถาปนิกจะทำหน้าที่ออกแบบอาคารในแต่ละโซน แต่งานของ land ไม่หมดแค่นั้น ก็ต้องออกแบบเชื่อมต่อทางเดิน ที่จอดรถ สวน และวางระบบการเดิน ประสบการณ์ในพื้นที่ภายนอกทั้งหมดด้วยค่ะ

เนื้อหาตอนเรียน

อย่างที่จุฬา ตอนปี 1 จะเรียนเหมือนสถ. จะได้เรียนออกแบบบ้าน 1-4 ชั้นแต่พอเข้าปีสองก็จะแยกภาคไปค่ะ ในขณะที่สถาปัตยกรรมก็จะเรียน Structure ด้วย แต่แลนด์จะไม่ได้เรียนส่วนนั้น เพราะไม่ต้องใช้ความซับซ้อนขนาดนั้น แต่จะแยกไปเรียนสิ่งที่แลนด์ต้องใช้ คือพวกการวางผัง การจัดการสิ่งแวดล้อมต่างๆ เทคนิคการก่อสร้าง การใช้วัสดุก่อสร้างในงานภูมิสถาปัตยกรรม ที่ก็คือ พวกพืชพรรณ และวัสดุต่างๆ (ที่ สถ.ก็เรียนแบบของสถ. แต่จะเป็นในเรื่องของเทคโนโลยีอาคาร ดีเทลอาคาร เป็นต้น)

เราเป็นนักออกแบบก็จะมีเรื่องของว่า เรามีเครื่องมือ มีองค์ประกอบอะไรใช้ในงานออกแบบบ้าง สถาปนิก กับภูมิสถาปนิกต่างกัน แต่ก็มีส่วนเหมือน อย่างสถาปัตยกรรมน้องลองนึกนะคะ อาคารมีวัสดุ คอนกรีต เหล็ก กระจก อิฐ หิน ทั้งสำหรับงานภายในและภายนอก จะมีความเข้าใจในงาน interior ด้วยส่วนภูมิสถาปัตยกรรมก็มีวัสดุแบบเดียวกัน แต่จะสำหรับงานภายนอก และจะต้องเข้าใจเรืองของการใช้พืชพรรณว่าอันไหนเหมาะกับอะไร ดียังไง แต่ไม่ได้ถึงขนาดต้องบอกว่า ดูแลต้นไม้ยังไง อันนั้นไม่ใช่หน้าที่เรา คือส่วนนั้นเป็นความถนัดของสายเกษตร สาย horticulture

จบมาแล้วทำอะไรได้บ้าง ?

สถาปัตย์ จบมาแน่นอนมาทำอาคาร แต่ว่าก็ต้องมาสอบใบประกอบวิชาชีพสถาปัตยกรรมเช่นกันค่ะ ตอนแรกก็ต้องทำงานกับบริษัท หรือกับคนที่มีใบประกอบก่อนจนเราสามารถมีใบของเราเอง ก็สามารถทำงานสถาปัตยกรรมได้ค่ะส่วนภูมิสถาปัตย์ก็เป็นเช่นเดียวกับสถาปัตยกรรม แต่ว่าจะเป็นใบประกอบของภูมิสถาปัตยกรรมค่ะ

ประเภทของงาน

สถาปัตยกรรม :

มีงานหลากหลายแบบ งานบางแบบเช่น urban design จะต้องใช้ทั้งสถาปนิก และภูมิสถาปนิกค่ะ

• http://www.archdaily.com/
• http://divisare.com/
• หรือลองดูงานคนไทยเราเนอะ A49, IDIN, POAR, Department of Architecture (DEPT) ที่ทำ the commons โอ้ว มากมายหลายคนมาก
• Salk Institute (Louis Kahn)

ภูมิสถาปัตยกรรม :

ทุกงานในนี้คือ Landscape architecture ค่ะ มันมีหลากหลายขนาดมากมาก

• http://www.landezine.com/
• หรือลองดูงานคนไทยเราเนอะ Shma design, T.R.O.P, landprocess, vvdesine
• Highline, New York (Field Operation and DS+R)
• อย่างตอนเรียนจบมา พอมาทำงานที่อเมริกาพี่ก็ได้ทำงานนี้ค่ะ ซึ่งก็มีทั้งสถาปนิกและภูมิสถาปนิกทำในทีมเดียวกันที่ SASAKI เลย แต่หลักๆ คืองาน Urban Design ที่ทำงานเป็น multi-disciplinary team ค่ะ http://www.archdaily.com/185096/a-vision-plan-for-the-dead-sea-sasaki-associates

สรุปความแตกต่างของสองสาขา

มันแตกต่างกันในส่วนที่ต่อเนื่องกัน คือต้องทำงานด้วยกัน ไม่ได้แยกกันขาด สถาปนิกก็ควรจะต้องเข้าใจความสำคัญของภูมิสถาปัตยกรรมและการวางผัง การออกแบบพื้นที่ภายนอก ในขณะที่ภูมิสถาปนิกก็ไม่สามารถไปออกแบบอาคารสูงได้ แต่ต้องเข้าใจสถาปัตยกรรม แต่ความถนัดคือการออกแบบพื้นที่ภายนอก การวางผัง การจัดการสิ่งแวดล้อม

นี่แค่เบื้องต้น กลัวจะยาวไป หวังว่าจะเข้าใจมากขึ้นนะคะ ถ้าไม่ละเอียดพอ สงสัยถามเพิ่มได้ เดี๋ยวจะอัพเดทค่ะ